Sự kiện mang tính bước ngoặt đến với vùng núi Pa Thiên vào năm 2000, có một tổ chức phi chính phủ từ châu Âu đến vùng miền Tây Quảng Trị thực hiện dự án giúp bà con dân tộc Pakoh và Vân Kiều phát triển năng lực, hoà nhập với cộng đồng về y tế, văn hoá và xã hội.
Những năm bám sát địa bàn miền núi, chuyên gia dự án hiểu rõ thực trạng khó khăn của dân bản, nhất là vấn đề sinh kế. Kiên nhẫn hơn mười năm, họ không ngừng kêu gọi các tổ chức – cá nhân có tiềm lực và tâm huyết đến vùng này giúp bà con.
Và cuối cùng duyên lành cũng đến với vùng đất Pa Thiên như là định mệnh…
Một doanh nhân đang hoạt động trong lĩnh vực thảo dược, hưởng ứng kêu gọi của chuyên gia dự án phi chính phủ, quyết định đến Pa Thiên khảo sát đất đai, khí hậu nhằm giúp cộng đồng dân cư nơi đây phát triển nông nghiệp. Sau khi nghiên cứu kỹ thổ nhưỡng, địa hình và thấu hiểu điều kiện sống của cộng đồng cư dân, anh quyết định đưa thảo dược về với vùng này để trở thành nguồn thu nhập chính của bà con.
Những ngày đầu đến với miền đất mới đầy tiềm năng, do dân bản chưa quen với canh tác thâm canh mà chỉ quen với tập tục du canh truyền thống, công việc gặp rất nhiều khó khăn. Suốt ba năm liên tiếp, người đàn ông ấy đã không ngần ngại cởi bỏ tấm áo doanh nhân, khoác lên mình chiếc áo nông dân, sống cùng bà con; cùng ăn, cùng ở, cùng lên rẫy, cùng làm quen với lối thâm canh trong nông nghiệp và chuyển đổi cây lương thực lâu nay như khoai mì, lúa nương thay bằng cây thuốc.
Đồng thời, anh còn hướng dẫn bà con qui trình canh tác theo tiêu chuẩn của Tổ chức y tế thế giới về chăm trồng và thu hái dược liệu (qui trình GACP – WHO: Good Agricultural and Colection Practice – World Health Organization).
Năm 2014, với vài sào rẫy đầu tiên hướng dẫn dân bản trồng thảo dược, anh gặp không ít thử thách: vừa làm, vừa động viên thuyết phục bà con cố gắng làm quen với cách trồng mới.
Hàng ngày, giữa cái nắng chang chang của miền đất được mệnh danh là “Đông nắng Tây mưa” đầy khắc nghiệt, anh cùng bà con không quản thời tiết, miệt mài làm đất, trồng cây, dẫn nước từ đỉnh núi cao về tưới cho vườn thảo dược, rồi các công đoạn ngắt ngọn, điều chỉnh hệ thống tưới theo từng thời điểm sinh trưởng của cây… khác hẳn với cách canh tác truyền thống từ nhiều đời nay, chỉ đợi mưa xuống rồi trỉa hạt và chờ đến ngày thu hoạch.
Những năm thời tiết cực đoan, vườn thảo dược lại đối mặt với bão lũ quăng quật như bao miền quê khác của một miền Trung khắc khổ khao khát trở mình …
Khó khăn là thế, nhưng vụ thu hoạch đầu tiên các vườn thảo dược mang lại doanh thu bất ngờ khiến bà con vỡ oà sung sướng, bao công sức khó nhọc đổ ra, cuối cùng được gặt hái xứng đáng, đó là thu nhập tăng năm lần so với trồng khoai mì hay lúa rẫy.
Các hộ dân khác đua nhau đề nghị anh hỗ trợ, và anh vui vẻ nhận lời. Diện tích trồng thuốc tăng dần lên vài hecta, rồi vài chục hecta … những vườn thảo dược xanh tốt lần lượt mọc lên dưới chân núi Pa Thiên, đem lại cuộc sống khấm khá hơn cho bà con.
Ngoài cây chủ lực ban đầu là cà gai leo, những năm sau đó vườn thảo dược có thêm nhiều loại cây khác như cây xương khỉ, hoè hoa, xạ đen, kim ngân hoa, cỏ ngọt, thiên niên kiện, cây mặt quỷ, cây phèn đen… Đa số trong đó là những cây thuốc quý và hiếm, có dược lực mạnh giúp chữa lành các chứng bệnh về gan như: men gan cao, vàng da, xơ gan; các bệnh xương khớp, gút, tăng lưu thông máu; cân bằng nội tiết tố, bổ thận tăng cường sinh lý; ngăn chặn viêm, phì đại và ung thư tuyến tiền liệt…
Đặc biệt, sau nhiều năm nghiên cứu chăm trồng cây thuốc, anh cùng bà con đã đưa ra cách chăm trồng “nâng cao hoạt chất cho thảo dược bằng phương pháp tạo ngọc trai cho cây”, với kỹ thuật này, cây thuốc được tăng năng suất và hàm lượng hoạt chất gấp vài lần so với cách chăm trồng thông thường. Nhiều năm qua, thảo dược của Pa Thiên được các chuyên gia ở Tổng công ty hoá dược Việt Nam, Viện dược liệu, Viện kiểm nghiệm thuốc trung ương đánh giá có chất lượng hàng đầu cả nước.
Như vậy, sau bao năm tháng vất vả, dự án phát triển sinh kế cho nhân dân vùng núi Pa Thiên đã thu được thành quả ban đầu.
Mỗi năm, hàng trăm tấn thảo dược từ nơi đây được đưa đi phục vụ đồng bào mọi miền đất nước.
Tiếp nối thành công từ việc trồng cây, nhà máy chế biến thảo dược GMP-WHO cũng được xây dựng để tối đa hoá giá trị của nguyên liệu thô từ vùng núi Pa Thiên thành những sản phẩm tinh chế có hiệu quả cao trong việc bảo vệ và hỗ trợ chữa bệnh với chi phí hợp lý. Những sản phẩm được người dùng trân trọng gọi tên: Tinh hoa thảo dược Việt.
Công ty TNHH thảo dược Pa Thiên ra đời và lớn lên từ những bước đi ban đầu như vậy.
Và người đàn ông tâm huyết với bà con Pakoh Vân Kiều ngày ấy, nay là Giám đốc điều hành của Công ty.